Copyright Featured Image and Page Header Image: Filmco Films.
Populaire filmcultuur in Iran in de jaren zeventig
Time and Place of Fury (Saeed Motalebi, 1974; Meeadgah-e Khashm) is een voorbeeld van de Iraanse commerciële cinema van de jaren zeventig. De gegevens van de plot zijn overzichtelijk. Een vrouw is verkracht en vermoord. De ene stoere held is haar echtgenoot, de andere stoere held is haar broer. Ze willen allebei wraak nemen op de moordenaar. Deze schurk wordt beschermd door zijn vader en diens handlangers. Er volgt een confrontatie vol ingehouden dreiging. De schurk rent voor zijn leven, ontsnapt naar het dak van de moskee en springt (voorspelbaar genoeg) zijn dood tegemoet.
De expliciete betekenis is te omschrijven als een strijd om het behoud van respect en eer (‘ghirat’). Opmerkelijk genoeg is de film een remake van de Hollywood western Last Train of Gun Hill (1959), vertaald naar Iraanse context. De locatie is de historische stad van Kashan.
Een van de hoofdrollen is voor acteur Fardin, een voormalige worstelkampioen die in de jaren zestig een beroemde filmster werd (Sadr 2006, 118-125).
“The inclusion of religious ceremonies and the choice of the holy city of Kashan as the location were indications that even commercial cinema was endeavouring to redefine itself in terms of popular culture.” Bron: Sadr, 2002, 283 (in de tweede druk is deze passage geschrapt in de eindredactie)
Voor een buitenstaander is Time and Place of Fury een echte macho-film, maar opmerkelijk genoeg wel met duidelijke homo-erotische ondertonen. Het oorspronkelijk publiek in de jaren zeventig zal verbaasd en/of verontwaardigd zijn over deze duiding, maar alles wijst op onverhulde mannenliefde.
- De schurk heeft stellig een bevallige slachtofferpose compleet met melodramatische close-up. Zijn lijden en zijn angst worden getoond op een gestileerde wijze.
- De twee wrekers hebben de allure van een koppel en de vader van de dader lijkt op een voormalige minnaar van beiden.
- De handlangers van de vader bewegen zich als een soort operakoor door de film heen. Ze lopen rond als een troep mannelijke modellen op een catwalk en zijn vooral druk met mooi te zijn.
- De enige vrouw in de film is een hoer.
De huidige maatschappelijke context van Time and Place of Fury is een onderstroom van nostalgie naar de periode voor de Islamitische revolutie in 1979. De film werd uitgezonden op het Amerikaans/Iraanse satellietkanaal Iranian Cinema Channel (ICC), in een slechte kopie. In de jaren zeventig is dit materiaal niet goed geconserveerd, omdat het als populaire cultuur een lage status had. Na de revolutie is dit materiaal niet goed geconserveerd, omdat het een erfenis is van het vorige regime. Dit is spijtig, want de zwart/wit-beelden zijn bijzonder grafisch gecomponeerd en de film heeft in retrospectief gezien een geweldige ironie.
Alternatieve Engelse vertaling van de titel: Fury Resort.
Literatuur:
-
Sadr, Hamid Reza (2006) Iranian Cinema: A Political History, London: Tauris. Oorspronkelijk: Against the wind. Politics of Iranian Cinema (2002) Tehran: Zavrin, 2002.
-
https://cicinema.com/en/movies/8551/fury-resort-1971
