Copyright Featured Image and Page Header Image: Metro Pictures Corporation.
Een wonderlijke samenloop van nationaliteiten
Een Franse regisseur maakt in 1919 met een Russische diva een film in Hollywood (bij de Metro studio). Het is een melodrama dat zich afspeelt in China ten tijde van de Boxer-opstand.
De film vertelt een tragisch verhaal over de ondergang van de twee hoofdpersonen, in een voor het Amerikaanse en Europese publiek exotische setting. Het exotische is mooi uitgewerkt in uitbundige kostuums en indrukwekkende decors, maar de historische realiteit en authenticiteit raken daarbij wel uit het zicht. Filmdiva Nazimova kan voor ons natuurlijk nooit overtuigend zijn als een Eurasian girl en sommige culturele stereotypen zijn grotesk gemaakt, zoals de afgebonden vrouwenvoeten en de Chinese vlechten.
Een belangrijke troef bij de waardering van de film is het set design van Henri Ménessier, die een subtiel onderscheid weet te maken tussen een traditioneel Chinees interieur (het huis van de grootmoeder), een Westers interieur met Chinese invloeden (de villa van de Amerikaanse missionaris), een Chinees interieur met Westerse invloeden (de kliniek van dr. Sam Wang) en een keizerlijk Chinees interieur (het paleis van de keizerin).
De film heeft dus een zekere mate van ‘suspension of disbelief’ nodig om mee te kunnen leven met het tragische verhaal over de onmogelijkheid van vermenging van twee verschillende culturen, Westers en Chinees.
Toch is er pijnlijke herkenning van de getoonde situatie mogelijk. De twee hoofdpersonen die van gemengd bloed zijn ondervinden op pijnlijke wijze dat aan beide kanten sprake is van racisme: ze worden door zowel de blanken als door de Chinezen niet geaccepteerd. In beide culturen is een halfbloed een bastaard, een buitenstaander. Dit is een tijdloos thema, dat nog steeds in te grote mate actueel is.
De mise-en-scène van regisseur Albert Capellani is goed doordacht, de topografie is altijd helder reconstueerbaar, zowel bij de straatscènes waarbij indrukwekkende aantallen figuranten ingezet worden, als bij de verschillende meer intieme binnenopnames. De villa van de Amerikaanse missionaris is een omvangrijke locatie, waarbij de handeling zich soms afspeelt in meerdere ruimtes. De oriëntatie blijft helder dankzij subtiel gecomponeerde doorkijkjes vanuit de kerkruimte naar de ommuurde tuin bijvoorbeeld.
Naar huidige maatstaven gemeten gebruiken de acteurs bij hun vertolking gestileerde gebaren en een uitvergrote expressie. In vergelijking met tijdgenoten is het acteren in THE RED LANTERN echter behoorlijk subtiel te noemen. Denk bijvoorbeeld aan BROKEN BLOSSOMS (D.W. Griffith, 1919), dat zich overigens in de Chinatown van London moet afspelen.
Opvallend is de prestigieuze theaterachtergrond van zowel regisseur Albert Capellani (hij was in zijn jonge jaren onder andere verbonden aan Le Théatre Libre van André Antoine), als actrice Alla Nazimova (zij was verbonden aan het Moscow Art Theatre van Constantin Stanislavski).
De kopie van THE RED LANTERN werd gerestaureerd door het Koninklijk Belgisch Filmarchief (Cinematek). In 2010 werd de film gepresenteerd met een score van Yves de Mey, in een voorstelling in het Chinees Paviljoen in Brussel. In 2012 volgde de dvd uitgave met een pianobegeleiding door Jeroen Malaise, gebaseerd op recent teruggevonden cue sheets.
De dvd bevat naast de film ook genereus veel en goed gekozen bonusmateriaal en dit wordt gecombineerd met een zeer gedegen Engelstalige boekuitgave. Bij elkaar heeft de educatieve afdeling van Cinematek (Vlaamse Dienst voor Film Cultuur) gezorgd voor een rijk gevuld dramaturgische dossier, waarin op ideale wijze de brede context van deze film geschetst wordt.
Het boek “To Dazzle the Eye and Stir the Heart – The Red Lantern, Nazimova and the Boxer Rebellion” bevat achtergrondinformatie over regisseur Capellani, actrice Nazimova, de gelijknamige roman van Edith Werry (1911), de receptiegeschiedenis van de film en over de maatschappelijke situatie in China, omstreeks 1900.
Bronnen
-
http://www.davidbordwell.net/blog/category/directors-capellani/
-
Jean A. Gill & Eric LeRoy (eds.) ‘Albert Capellani: De Vincennes à Fort Lee’, in: 1895 no. 68 (Hiver 2012).
-
http://www.allanazimova.com/
Andere zwijgende film uit Hollywood, die zich afspelen in China:
-
THE FIRST BORN (1921), met de Japanse acteur Sessue Hayakawa. Zie o.a. http://www.chinesemirror.com/index/
-
THE TOLL OF THE SEA (Chester M. Franklin, 1922), met actrice Anna May Wong. Zie o.a. http://archive.org/details/TheTollOfTheSeanovember261922
Zie ook: THE BITTER TEA OF GENERAL YEN (Frank Capra, 1933), met de Japans-Amerikaanse acteur Toshia Mori.
