The Grapes of Wrath (1940)

Copyright Featured Image and Page Header Image: Twentieth Century Fox.

Onrecht en ontberingen

 

The Grapes of Wrath is een roman geschreven door John Steinbeck, gepubliceerd in 1939. Een jaar later werd de roman al verfilmd, geregisseerd door John Ford.

De film is ruwweg in zes segmenten te splitsen:

1. Introductie van Tom Joad, de oudste zoon die 4 jaar weg is weggeweest. Het mooie openingsbeeld toont hem als een silhouet die in een vlak en leeg landschap een kruising nadert. De symboliek ligt er al meteen dik op: welke richting kiest De Mens? Het achtergrondverhaal en de karaktertekening van Tom wordt efficiënt neergezet door hem mee te laten liften met een vrachtwagen.
2. Verkenning van de situatie bij zijn ouderlijk huis. De streek is verlaten, Tom komt in de wegberm een oude bekende tegen, Casey, die vroeger predikant was maar nu zwervende is. Ze lopen naar het ouderlijk huis van Tom, dat leeg staat. Een buurman brengt ze in een emotionele monoloog plus flash back op de hoogte wat er gaande is: iedere boerenpachter moet zijn land verlaten, de huizen worden platgegooid en een grote firma neemt alles over. De droogte maakt kleinschalige landbouw onrendabel.
3. Hereniging van de familie. Vier jaar blijkt een lange tijd van afwezigheid te zijn: kleine kinderen zijn gegroeid en soms al getrouwd. Tom keert terug in en grote groep familieleden en aanhang. Iedereen staat reisbereid. De moeder van Tom verbrand haar herinneringen, de bejaarde grootouders gaan onder protest mee. De tweedehands vrachtwagen is afgeladen vol.
4. De reis naar Californië, met ontberingen, tegenslag en verdriet: beide grootouders sterven onderweg. Na een tocht door de woestijn bereiken ze het beloofde land, maar al gauw merken ze dat het in de praktijk tegenvalt. De belofte van werk en goed loon blijken loos te zijn geweest.
5. De reis van de familie voert langs drie soorten werkplekken: het ongeorganiseerde Hooverville, waar ze agressief bejegend worden, The Keene Ranch, waar ze als stakingsbrekers worden ingezet en uitgebuit, en de Wheat Patch Government Camp, dat een voorbeeldige democratische arbeiderscoöperatie is onder leiding van een overheidsambtenaar.
6. Een open einde. Tom moet vluchten, de familie kan geen werk vinden en moet verder reizen.

“The final point of the movie is exactly the opposite of the novel’s. It is an insistence that survival depends not upon changing and dynamically accomodating one’s self to new challenges, but rather upon passively accepting one’s lot and keeping plodding along.” Bron: W. French, Filmguide to The Grapes of Wrath,  Bloomington: Indiana UP, 1973, p. 26.

The Grapes of Wrath gaat over onrecht.

Het boek en de film zetten op onderling licht verschillende manier het ideaal van een democratische en rechtvaardige samenleving tegenover machtsmisbruik en uitbuiting. De hoofdpersonen zijn te vergelijken met hedendaagse asielzoekers of economische vluchtelingen, gedwongen hun heil op een onbekende bestemming te vinden.

“Steinbeck transformed the journey of the Joads into an allegorical pilgrimage as well as a desperate race along U.S. Route 66. [-] Starting with an impulse to document the immediate reality of America in the Depression years, he began to mold his material to the timeless patterns of human experience.” Bron: J. R. Millichap, Steinbeck and Film, New York: Ungar, 1983, pp.29-30.

Documentatie over de film The Grapes of Wrath:

• filmsite.org/grap.html(analyse van filmhistoricus Tim Dirks).

• French, Warren, Filmguide to The Grapes of Wrath,Bloomington: Indiana UP, 1973.

• Bluestone, George, Novels into Films, Baltimore: John Hopkins, 1957, pp. 147-169. This chapter is reprinted in: Warren French, A Companion to The Grapes of Wrath, New York: Viking Press, 1963.

En verder aanbevolen:

• filmreference.com/Films-Go-Hi/The-Grapes-of-Wrath.html(bespreking door filmhistoricus en SF-schrijver John Baxter).

• de recensie uit 2002 van de Amerikaanse filmcriticus Roger Ebert.

• Filmcriticus A.O.Scott bespreekt in zijn serie “Critics’ Picks” op de website van de New York Times de film The Grapes of Wrath (John Ford, 1940) URL: http://video.nytimes.com/video/playlist/arts/movies-critics-picks/1194811622317/index.html#1194838849348.

• John Greco– halo-17.net/articles/index/Past+Is+Present/The+Grapes+of+Wrath+/12203

• S. Hamrah – www.fipresci.org/undercurrent/issue_0509/grapes.htm

• http://laborfilms.org/the-grapes-of-wrath/

 Recessie & cinema

Enkele notities bij mijn inleiding bij de vertoning van The Grapes of Wrath(1940, John Ford), tijdens een themavond van het Studium Generale van de Erasmus Universiteit Rotterdam, 9 december 2010.

Representaties van de Amerikaanse economische crisis in de jaren ‘30

Aanbevolen startpunt: de dissertatie van Andrew Bergman, We are in the money: Depression America and its films, New York: New York University, 1971. Nederlandse vertaling: Geld als water. Hollywood in de crisisjaren. Bussum: Wereldvenster, 1982.

Aanbevolen films:

• Beggars of Life (William Wellman, 1928).

• I Was a Fugitive from a Chain Gang (Melvyn Le Roy, 1932).

Representatie van de ‘Depression Era’ in eigentijdse speelfilms, documentaires, fotografie en journalistiek. Het perspectief is de weergave van de actualiteit:

• Speelfilm: Street Scene (King Vidor, 1931)

• Speelfilm: Wild Boys of the Road (William A. Wellman, 1933).

• Speelfilm: Heroes for Sale (William Wellmann, 1933).

• Speelfilm: Our Daily Bread (King Vidor, 1934)

• Speelfilm: Of Mice and Men (Lewis Milestone, 1939)

• Documentaires van Pare Lorentz: o.a. The Plough that Broke the Plains (1936) en The River (1938).

Reportages in woord en beeld:

• Their Blood Is Strong: reportages geschreven door John Steinbeck, met foto’s van Dorothea Lange. Oorspronkelijk gepubliceerd in het dagblad San Francisco News. Gebundeld in boekvorm in 1938.

• You Have Seen Their Faces: teksten van romanschrijver Erskine Caldwell, foto’s van Margaret Bourke-White (1937).

• Land of the Free: tekst van Archibald MacLeish, foto’s van Dorothea Lange e.a. (1938).

• An American Exodus: A Record of Human Erosion: tekst van Paul Taylor, foto’s van Dorothea Lange (1939).

• Let Us Now Praise Famous Men: teksten van James Agee, foto’s van Walker Evans. Resultaat van een reis door het Zuiden, in 1936. Gepubliceerd in boekvorm in 1941.

• The Bitter Years, 1935-1941: Rural America as Seen by the Photographers of the Farm Security Administration, New York: Museum of Modern Art, 1962.

Newton Glenn, Lauren, ‘Wiping the Dust from Our Eyes: (Re)cycling Iconic Images from American History’s Most Devastating Economic Depression’, in: The Cine-Files, no 3 (Fall 2012). URL:http://www.thecine-files.com/past-issues/2012-savannah-film-festival/featured-scholarship/wiping-the-dust-from-our-eyes/

Representatie van de Depression Era in speelfilms van later datum, met als perspectief: een terugblik op het verleden, een fictief verhaal neerzetten in een historische context:

• O Brother, Where Art Thou (gebroeders Coen, 2000).

• Of Mice and Men (Gary Sinise, 1992).

• Ironweed (Hector Babenco, 1987).

• The Purple Rose of Cairo (Woody Allen, 1985).

• Wild River (Elia Kazan, 1960, met Montgomery Clift).

• Mildred Pierce (tv-serie)

Verkenning van het thema ‘recessie cinema’ door de tijden heen

• The Crowd (King Vidor, 1928). De beginscène van deze film is te zien op You Tube, met een nieuwe score van Bjarni Biering Margeirsson (“The Crowd King Vidor new Music, lengte = 6:13). Ter vergelijking kan men de score van Alex Marenga (artiestennaam: AMPTEK) aanklikken, gemaakt voor de Italiaanse dvd van ‘The Crowd’ (zoekterm is “Music for The Crowd”, lengte = 2:06).

• Fietsendieven (De Sica, 1948).Filmcriticus A.O.Scott bespreekt in de  serie “Critics’ Picks” deze Italiaanse klassieker URL: http://video.nytimes.com/video/playlist/arts/movies-critics-picks/1194811622317/index.html#1194838849348

Representatie (in bioscoopfilms) van de bankencrisis in de 21e eeuw:

• Win/win (Jaap van Heusden, 2010)

• The Big Short (Adam McKay, 2015)

• 99 Homes (Ramin Bahrani, 2014)

• documentaire: The Inside Job (Charles H. Ferguson, 2010)

• documentaire: Master of the Universe (Marc Bauder, 2013)

Thematisch verwant:

• Wall Street (Oliver Stone, 1987)

• Wall Street: Money Never Sleeps (Oliver Stone, 2010)

• Boiler Room (Ben Younger, 2000)

• Margin Call (J.C. Chandor, 2011)

• Cosmopolis (David Cronenberg, 2012)

• The Wolf of Wall Street (Martin Scorsese, 2013)