Rear Window (1954)

Copyright Featured Image and Page Header Image: Paramount Pictures/Universal Pictures.

De openingsbeelden zetten de toon

De eerste vier minuten

In het openingsbeeld van Rear Window (Hitchcock, 1954) worden drie rolgordijnen worden ritmisch opgehesen. Het lijkt wel een theaterdoek dat opengaat, de voorstelling kan beginnen! De credits bevatten vele bekende namen van cast & crew. De score van Franz Waxman versterkt de sfeer van tintelende verwachting.

Wat zien we daarna? Welke tijd, plaats, causale verbanden? Wat weten we na circa vier minuten, welke verwachtingen kunnen we hiermee opbouwen?

Ten eerste de feiten van de setting van het verhaal: het is zomers warm, ten tweede: het is vroeg in de ochtend. Deze twee gegevens worden op vele manieren visueel duidelijk gemaakt.

We zien het uitzicht op de binnenhof aan de achterkant van een appartementencomplex. De camera start bij de thermometer die bij het raam hangt, dan volgt een langzame rondblik langs de buren, mensen die slapen op de balkons, een man die zich scheert, een vrouw staat onder de douche, een steegje biedt uitzicht op een klein stukje straat waar kinderen joelend achter de sproeiwagen aanlopen en de melkboer komt langs.

We keren in een vloeiende beweging terug naar het raam. De camera schuift naar binnen, het beeld gaat vloeiend over in een close-up van het hoofd van een liggende man, met zijn ogen dicht. Wellicht moeten we dit zien als een indicatie van een subjectieve blik?

Ten tweede volgt de introductie van de hoofdpersoon. De camera gaat verder, we zien zijn been in het gips, hij slaapt in een stoel. Langzaam zien we de rest van het interieur. Het is overduidelijk, geheel zonder woorden: de hoofdpersoon is een fotograaf, hij maakt zowel modefotografie als stoere reportages. De foto van een spectaculair ongeluk op een racecircuit verklaart hoe hij aan zijn gebroken been kwam. We weten zelfs zijn naam, want op het gips staat zijn naam geschreven: L.B. Jefferies.

De volgende drie minuten worden gevuld met eentelefoongesprek met zijn hoofdredacteur. Hierin komt alle informatie nog een keer langs, dit keer in woorden. Het is duidelijk dat de fotograaf een man van actie is, maar hij moet nog een hele week stil zitten, dan pas kan het gips eraf. Zijn enige afleiding is daarom het zicht op zijn achterburen. De buren zijn een samenraapsel van eenzame mensen, mooie vrouwen, en zure echtparen. Het begint letterlijk bij hem te jeuken.

Psychologie: de achterburen verbeelden symbolisch wat in zijn hoofd omgaat (bindingsangst en lust zijn hierbij de botsende hoofdthema’s).

Het uitzicht op zijn achterburen spoort hem aan tot het formuleren een ongeremde verbeelding van een spannend verhaal: hier is een moord gebeurt. Hij voelt zich een ooggetuige, die alles van nabij kan observeren met zijn telelens. Maar in feite heeft hij niets daadwerkelijk gezien, toch weet hij het steeds meer zeker. Het vertrouwen in logica wint het van zintuigelijke waarneming. De aanschouwing van de fysieke werkelijkheid botst met zijn verstandelijke redeneringen.

Wat is het centrale thema van Rear Window? Voyeurisme uiteraard, ongeremd gluren. Maar ook: het vertellen van verhalen, de onbeteugelde verbeelding. Deze twee elementen gecombineerd levert als rode draad op dat de film gaat over de grenzen tussen enerzijds gezonde aandacht en anderzijds zieke nieuwsgierigheid, het verschil tussen normale belangstelling tonen en fanatiek bemoeizuchtig zijn.

Literatuur over Rear Window(1954)

• http://www.imsdb.com/scripts/Rear-Window.html,

• http://www.script-o-rama.com/movie_scripts/r/rear-window-script-transcript-hitchcock.html

• Belton, John (ed.) Alfred Hitchcock’s Rear Window, Cambridge UP, 2000.

• Boyd, D. (ed.) Perspectives on Alfred Hitchcock, New York: Simon & Schuster MacMillan, 1995.

• Cowie, Elizabeth, ‘Rear Window Ethics’, in: Geiger, Jeffrey & R.L. Rutsky (eds.) Film Analysis: A Norton Reader, New York/London; Norton&Co, 2005, pp. 475-493.

• Fawell, John, Hitchcock’s Rear Window, The Well-Made Film, Southern Illinois UP, 2002

• Stam, Robert & Roberta Pearson, ‘Hitchcock’s Rear Window: Reflexivity and the Critique of Voyeurism’, in: Deutelbaum, Marshall & Leland Poague (eds.) A Hitchcock Reader, Iowa: Iowa State UP, 1986, pp. 193-206.

• Truffaut, Francois, Hitchcock, New York: Touchstone, 1985.

Analyse van de vertelstructuur van Rear Window:

• Dirks, Tim, ‘Rear Window (1954)’, in de serie Greatest Films, URL: http://www.filmsite.org/rear.html

• http://home.roadrunner.com/~jhartzog/rearwindowstructure2.html+ http://home.roadrunner.com/~jhartzog/rearwindownarrativematerial.html+ http://home.roadrunner.com/~jhartzog/rearwindowhitchcock.html

• http://www.kyushu-ns.ac.jp/~allan/society-theory-cinema/print{0124cbb3178c9f090e9437162472d680318fd0dbdef32848b492ee19fbd787c7}2002.html.

• http://filmstudiesforfree.wordpress.com/2011/02/16/framing-fascination-studies-of-alfred-hitchcocks-rear-window/

Voetnoot 1 – vakmanschap:

De eerste minuten van Rear Windowzitten boordevol vooraankondigingen en bepalingen van de verhaaltijd en de verhaalruimte. Hitchcock brengt ook veel informatie louter visueel over, het is zichtbaar dat hij het vak heeft geleerd in de periode van de zwijgende film. Toch kan hij (of zijn team) goed overweg met de toevoeging van geluid. De geluidsband is meteen vanaf het begin een meesterlijke mengeling van omgevingsgeluiden en toegevoegde filmmuziek.

Voetnoot 2 – het oeuvre:

Hitchcock test in zijn films vaak de grenzen van narrativiteit, onder andere door zelfgekozen beperkingen (bijvoorbeeld kleine locaties zoals in Life Boat, of Rope, of Rear Window). Hij is in zijn films ook in staat te spelen met de vaste toeschouwersverwachtingen: bijvoorbeeld in Stage Fright, waar een personage vertelt wat er met hem gebeurd is, maar hij blijkt een leugenaar, dus deze flash-back toont ons een verzonnen werkelijkheid. Schandalig! Of neem Psycho waarin de hoofdpersoon die ons medeleven heeft opgewekt al na een kwart van de film ongemotiveerd vermoord wordt. Shocking!