Copyright Featured Image and Page Header Image: anonymous
Nederlandse filmfestivals en talentontwikkeling. Een inventarisatie
Welke kansen heeft aankomend talent om hun voltooide films op een festival te vertonen en zich aan te melden voor competitieprogramma’s?
Deze tekst is een update van het artikel dat gepubliceerd werd op de website van de Festivalatlas: http://www.festivalatlas.nl/filmfestivals-talentontwikkeling/
Bijna elk filmfestival doet aan talentontwikkeling, al was het alleen maar door het vertonen en promoten van debuutfilms en tweede films.Er zijn in Nederland echter ook een flink aantal gespecialiseerde filmfestivals te signaleren die zich expliciet en exclusief richten op talentontwikkeling, onder te verdelen in open podia, studentenfilmfestivals en festivals met een focus op jong talent (onder de achttien jaar). Hier volgt een inventarisatie van de stand van zaken in 2019. Het is te beschouwen als inspiratiebron voor een meer uitvoerige inhoudelijke weging van de ontplooiingskansen voor filmtalent in Nederland.
Het 48hour Film Project verdient hier alvast een eervolle vermelding, want het is een effectieve vorm van talentontwikkeling in de vorm van een intensieve wedstrijd die wereldwijd op vele locaties gehouden wordt. Iedereen kan zich aanmelden om binnen 48 uur een film te maken, waarbij een aantal verplichte elementen verwerkt moeten worden. Aan het eind van de twee etmalen volgt een presentatie en beoordeling van de resultaten. Elk land stuurt elk jaar een inzending naar de internationale competitie Filmapalooza. In maart 2020 staat dit evenement in Rotterdam. In Nederland bestaan opvallend veel reeksen van lokale competitieve filmproductieweekends in het kader van het 48hour Film Project: onder andere in Nijmegen, Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Leeuwarden en Eindhoven. Tijdens edities van het Leiden International Film Festival en het Noordelijk Film Festival en ook Cinekid waren programmablokken met 48hour-films te zien.
Open podia in festivalvorm
De grote steden lijken de beste kansen te bieden voor ontluikend filmtalent.
In Amsterdam zijn drie competities te noemen: Ten eerste de landelijke talentwedstrijd Shortcutz Amsterdam Annual Awards met de finale-avond in Eye Filmmuseum. Een jury van experts beslist dan over de toekenning van prijzen in tien categorieën. Tevens wordt elke editie een Shortcutz Amsterdam Career Award uitgereikt. Ten tweede bestaat de reeks van VERS Awards, georganiseerd door VERS (platform en netwerkvereniging voor nieuwe beeldmakers) in samenwerking met Scriptbank (matchmaking site voor filmmakers en ideeën). En ten derde is er het Amsterdam Lift-Off Film Festival in Lab 111, onderdeel van een mondiaal netwerk opgestart vanuit Oxford.
In Rotterdam bestaat het fenomeen Rotterdams Open Doek, dat in 2011 begon als stageproject in Lantarenvenster en inmiddels is uitgegroeid tot een succesvolle reeks van tweemaandelijkse vertoningen. Steeds gepresenteerd door spreekstalmeester Vincent Boy Kars samen met een per bijeenkomst wisselende Special Guest. De selectie gebeurt door een vakkundige jury. Sinds 2016 wordt het seizoen afgesloten met een meerdaags festival. De vierde editie van het Rotterdams Open Doek Festival werd in mei 2019 gehouden. Elders in Rotterdam, in WORM, is in 2018 de Roffa Film Club opgestart, een reeks van informele, non-competitieve vertoningen van korte films (maximaal 10 minuten). En het zomerfestival Pleinbioscoop organiseert onder de naam ‘En Plein Public’ een competitieve selectie van korte films die als voorfilm vertoond worden op het grote doek in de openlucht.
Filmhuis Den Haag is een meer eenzame rots in de branding, het vult de leemte in deze stad met het Roots Film Festival, verspreid over drie dagen.
In Utrecht fungeert het Louis Hartlooper Complex als brandhaard van talentontwikkeling, met de reeks LHC Open Doek en daarnaast het Campus Doc International Film Festival, georganiseerd door studenten journalistiek van de Hogeschool Utrecht. En Hilversum is de thuisbasis van het SCENECS International Debut Filmfestival.
Buiten de randstad is het platform Cinesud het meest actief, met onder andere het Shift Film Festival in verschillende Limburgse steden. In september 2019 werd de vijfde editie gehouden in de ECI Cultuurfabriek in Roermond. Brabant heeft het audiovisueel platform KONKAV en het Nieuwe Filmers Festival in de Verkadefabriek (Den Bosch).
Het International Film Festival Assen/Vrouw & Film organiseerde in 2019 voor de achtste keer het educatieve filmproject D-Cinema, in samenwerking met het Drenthe College en het ICO Centrum voor Kunst en Cultuur. En het Noordelijk Film Festival organiseert elke editie de Noorderkroon-competitie.
Nederlandse amateurfilmers van alle leeftijden hebben de keuze uit aanmelding bij het NOVA Filmfestival (sinds 1980) of het Nationaal Amateur Speelfilmfestival (sinds 2009).
In augustus 2019 werd bekend gemaakt dat Videoland de komende drie jaar ruim 1 miljoen euro gaat investeren in een ‘Videoland Academy’ voor jonge filmmakers. Dat idee komt van RTL in samenwerking met regisseur Antoinette Beumer (De gelukkige huisvrouw, Jackie) en wordt ondersteund door het Nederlands Filmfonds.
Studentenfilmfestivals
Het oudste studentenfilmfestival is Cinestudin Amsterdam, sinds 1960 georganiseerd door Filmtheater Kriterion, met onregelmatige edities (meest recent 2010). In Groningen bestaat sinds 2010 het jaarlijkse Flicks, International Student Short Film Festival, waarbij het Cultureel Studenten Centrum USVA dient als festivallocatie. De TENT-Academy Awards (TAA) is een afstudeerfilm-competitie, jaarlijks gehouden in Rotterdam in juni. Het track-record bestaat uit achttien edities. In 2019 is er geen editie geweest.
Het Nederlands Film Festival (Utrecht) biedt programmablokken met een selectie van eindexamenfilms van de Nederlandse filmopleidingen en presenteert tevens talentcompetities met drie prijzen: de Tuschinksi Award, de Dioraphte Award en de Filmproducent en Nederland Award.
Een aantal niet-competitieve openbare presentaties van eindexamenfilms zijn het Keep an Eye: Filmacademie Festival (negende editie in juni 2019 in Eye Filmmuseum), het Fin! Festival van de Willem de Kooning Academie in Rotterdam, het Blikvangers:HKU Filmfestival in Utrecht, het Korte Film Festivalin Breda, waar ook eindexamenfilms van de AKV-St. Joost werden vertoond en het One Minutes netwerk van het Sandberg Instituut in Amsterdam dat korte films presenteert op internet.
Presentatie van pril talent (onder de 18 jaar) op festivals
Pril talent heeft relatief veel aanknopingspunten voor exposure tot hun beschikking.
Het Kunstbende Festival is sinds 1991 een jaarlijkse competitie voor jong talent tussen de 13 en 18 jaar, op het gebied van film, dans, dj, beeldende kunst, mode, muziek, literatuur en theater.
Het Unicef Kinderrechten Filmfestival organiseert sinds 2014 elk schooljaar een competitie waarbij scholieren met behulp van de app Mini MovieMaker en ondersteund door een ‘Digi-les Film maken’ een korte film maken, met als thema kinderrechten. Ook tijdens het Cinekidfestival gaan kinderen aan de slag met deze competitie. In samenwerking met Curacao IFFR is er ook een regionale finale overzee. De films gaan online in première, met een landelijke finale in juni in een bioscoopzaal (onder andere Tuschinski). Tevens is er een samenwerking met Media Masters, een educatief initiatief van het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid en de NTR. De ‘Week van Mediawijsheid’ valt namelijk samen met de ‘Dag van Kinderrechten’ (20 november). Sinds 2015 bestaat er ook Het Vergeten Kind Film Festival, met een competitie van korte films, gepresenteerd in Tuschinski.
De competitie van het Nationale Film Festival voor Scholieren vindt elk jaar in september plaats en staat open voor scholieren van het voortgezet onderwijs (12-18 jaar), in 2020 volgt de zeventiende editie. Los daarvan bestaat het Scholieren Film Festival Leiden, in maart 2019 voor de vijfde keer georganiseerd in bioscoop Lido met overdag besloten voorstellingen en in de avond openbare vertoningen.
Het International Short Film Festival Nijmegen heeft een omvangrijk aanbod voor het onderwijs, waarbij leerlingen films kijken en films kunnen maken (stop-motion films, flipboekjes, werken met een green-screen), of ze kunnen een scholieren-filmfestival organiseren. Een databank met korte films en educatief materiaal is in ontwikkeling.
En het Wildlife Film Festival Rotterdam organiseerde in 2018 in samenwerking met Nederland Zoemt voor de derde keer de Nationale Natuur Filmwedstrijd, waar iedereen tot zestien jaar aan kan deelnemen en meedingen naar een WFFR Flamingo Award, met een filmpje van maximaal drie minuten. De beste filmpjes worden op het WFFR in oktober vertoond tijdens de finale.
Het vervolgtraject
Aankomend talent kan uitgroeien tot filmprofessional en aansluiting zoeken bij de faciliteiten die de grote filmfestivals bieden aan filmprofessionals, in de vorm van industry workshops en pitch sessies, plus trainingen buiten de festivalperiode zoals de IDFAcademy Summerschool.
Nederland kent drie filmmarkten: de Cinemart van het IFFR (sinds 1983), de Holland Film Meeting van het Nederlands Film Festival (sinds 1988) en het Docs for Sale van het IDFA (sinds 1996). Het IFFR stimuleert filmproductie ook via het Hubert Bals Fonds en het IDFA heeft het IDFA Bertha Fund (tot 2012 bekend als het Jan Vrijman Fonds).
Overige vormen van talentontwikkeling voor jonge professionals in het werkveld van film en televisie staan genoemd op deze website: https://www.beroepkunstenaar.nl/disciplines/werkveld-film-en-tv/jong-talent/
