Copyright Featured Image and Page Header Image: Nouvelles Editions de Film.
Renoir als poppenmeester
La règle du jeu (Renoir 1939) wordt onbetwist beschouwd als onderdeel van de filmhistorische canon. Een graadmeter hiervoor is de grote hoeveelheid kritische en didactische literatuur die aan deze film gewijd is.
- Voor de Franstalige kant kan men onder andere terecht bij de monografie van Francis Vanoye (1989, Synopsis-reeks van uitgeverij Nathan).
- Voor de Engelstalige kant is er het essay van Kristin Thompson, opgenomen in haar bundel Breaking the Glass Armor (Princeton University Press, 1988).
In het jaar van de première werd de film echter niet begrepen. De vormgeving was kennelijk te buitengewoon, de inhoud te meerduidig en de moraal te pessimistisch. De afwijzing resulteerde in talrijke coupures en het duurde tot 1959 eer de oorspronkelijke versie gerestaureerd werd.
Renoir speelt zelf mee. In zijn rol van Octave fungeert hij als een soort poppenmeester die zijn personages laat dansen. Het is nog steeds een ongewone film: een mengeling van filmisch realisme (met de befaamde dieptescherpte) en onverbloemde theatraliteit (in twee registers: kluchtig en tragisch). Er is sprake van een dubbele plot: liefdesperikelen van de meesteres en van haar dienstmeid. De personages zoeken ieder op eigen wijze vermaak of liefdesgeluk, maar raken verstrikt in hun verborgen frustraties, emotionele onmacht, leugens en lafheid.
De handeling heeft een sterk wisselende sfeer: bij vlagen ironisch, kritisch en sarcastisch en dan plotseling een heel ontroerende scène in de buitenlucht tussen Octave en Christine, zijn gastvrouw.
Octave spreekt over de vader van Christine, een beroemd dirigent waar hij les bij gevolgd heeft in een ver verleden. Hij vertelt over zijn mislukte ambitie om zelf ook dirigent te worden, en imiteert de houding van zijn leermeester. De hele scène is geconstrueerd met bekende tearjerkers-trucs: het gekoesterde onbereikbare ideaal, de nostalgische herinnering, de gedeelde melancholie over een gestorven dierbare persoon, de breekbare stemming, het verstilde intieme moment tijdens een rumoerige nacht (binnenshuis is een nogal wild feest gaande).
De titel van de film lijkt vooral te slaan op de regels van de fictiefilm, die Renoir gebruikt en tegelijkertijd impliciet van commentaar voorziet.
Aanbevolen documentatie:
Internet
Books
-
Mast, Gerald (1973)Film Guide to The Rules of the Game, Bloomington, Indiana: Indiana UP.
-
Reader, Keith (2010) The Rules of the Game. London: IB Tauris.