Featured Image and Page Header Image: Collection Eye Filmmuseum, Amsterdam. Copyright: Georgian Film.
Het zout van de aarde
Een Georgische filmregisseur maakte in 1930 een Sovjet-propagandafilm, over een afgelegen gebied in de bergen.
De bevolking leidt een onmenswaardig bestaan, want er is gebrek aan zout en er is niet eens een fatsoenlijke weg. Hun cultuur kent vele primitieve rituelen. Begrafenissen worden uitgevoerd met godsdienstig vertoon en barbaarse gewoonten. Het paard van een rijke overleden man wordt bijvoorbeeld opzettelijk gedood door het doen uit te putten.
Rijke grondbezitters in de dalen buiten de arme dagloners van de bergdorpen uit. Het leven boven op de uiterst moeilijk bereikbare berg is zelfs zo ellendig dat een geboorte wordt gezien als een rampzalige gebeurtenis.
De Bolsjewieken brengen aan het slot beschaving en rechtvaardigheid. Maar wat zien we? Toch vooral een stel zwetende, agressieve psychopaten met verwrongen gelaatstrekken die prachtig ongerepte natuur vernielen.
Regisseur Kalatozov ensceneert en manipuleert zijn onderwerp, hij maakt mooie beeldcomposities en fraaie montagesequenties, maar kan dus ook gewoon glashard liegen met de camera, of de werkelijkheid ombuigen tot surrealisme.
Hij is hiermee in goed gezelschap, want bijvoorbeeld Bunuel deed het ook, in zijn film TERRE SANS PAIN/ LAS HURDES (1933).
Het zout van Svanetië (Jim Shvante/Marili Svanets) – USSR 1930, 54 min. Regie: Michail Kalatozov (Kalatozishvili)
Vertoningen
-
Filmhuis Den Haag, 16 september 2013, met pianobegeleiding van Wim van Tuyl. Voorfilm: Schaakkoorts (1925).
-
Filmmuseum, 8 november 1967, in het kader van het programma “50 jaar Sovjet Film”.
In 2015 werd de film vertoond tijdens het Hippodrome Festival of Silent Cinema in het stadje Bo’ness in Schotland, begeleid door de klezmer band Moishe’s Bagel.
-
Programme Notes: “Kalatozov’s visually striking and at times disturbing film originally promoted Soviet measures to modernise the isolated Svan people of the Caucasus mountains in north-west Georgia and is a dramatic combination of ethnographic history and socialist realism. The evening will feature a full set from the band followed by the film screening after the interval. Moishe’s Bagel are Phil Alexander (keyboards), Greg Lawson (violin), Mario Caribe (bass) Pete Garnett (accordion), and Guy Nicolson (percussion).”
-
The Scotsman: “With its quirky rhythms and off-kilter harmonies, the music was a striking, Prokofiev-meets-Nyman counterpart to the bizarre images in Mikhail Kalatozov’s remarkable film”.
-
Pamela Hutchinson in Sight & Sound 25/6 (June 2015) p. 53.
Ter vergelijking: De Armeense filmmaker Artavazd Pelesjan maakte in 1990 een nieuwe versie van zijn found footage film MER DAR (Onze Eeuw, 1982/1990), een half uur van overdonderende beelden. Zie ook de hommage aan hem: IL SILENZIO DI PELESJAN (Pietro Marcello, 2011).
-
http://www.movingimagesource.us/articles/going-the-distance-20120106.
-
http://simpleappareil.free.fr/lobservatoire/index.php?2010/01/17/70-pelechian
Internet:
-
https://en.wikipedia.org/wiki/Salt_for_Svanetia
-
http://sensesofcinema.com/2017/soviet-cinema/1930-salt-for-svanetia-mikhail-kalatozov/
-
http://mubi.com/films/salt-for-svanetia
-
http://edinburghfilmguild.org.uk/2012-13/Salt{0124cbb3178c9f090e9437162472d680318fd0dbdef32848b492ee19fbd787c7}20for{0124cbb3178c9f090e9437162472d680318fd0dbdef32848b492ee19fbd787c7}20Svanetia.pdf
-
http://cineastefilipinas.blogspot.nl/2011/09/salt-for-svanetia-mikhail-kalatozov.html
-
Daniel Humphrey, Saving the Other/Rescuing the Self: Promethean Aspirations in Mikhail Kalatozov’s Sol Svaneti, in: Invisible Culture, no. 5 URL: http://ivc.lib.rochester.edu/portfolio/saving-the-otherrescuing-the-self-promethean-aspirations-in-mikhail-kalatozovs-sol-svanetii/