Featured Image and Page Header Image: Collection Eye Filmmuseum, Amsterdam. Copyright: Phoebus Film/Sascha Film.
De aanloop van Michale Kertés (aka Michael Curtis)
Het verhaal: een jonge vrouw van 18 jaar staat voor de keuze tussen twee minnaars en ze heeft twee vaders.
Haar pleegvader is een joviale en hartelijke koetsier. In de proloog die zich in 1907 in Parijs afspeelt zien we hoe hij haar als baby adopteerde toen hij haar vond in zijn rijtuig. De baby was ter vondeling gelegd door een wanhopige vroedvrouw die de barende moeder zag sterven in het kraambed. Liefdevol verzorgt hij haar, als alleenstaande vader, bijgestaan door de vriendelijke buren aan de overkant van de binnenplaats.
Het hoofdverhaal speelt zich achtien jaar later af, in 1925. De koetsier heeft het moeilijk door de concurrentie van gemotoriseerde taxi’s, het stedelijk leven is moderner en jachtiger geworden. Het meisje is een mooie jonge vrouw geworden. De buren hebben een muzikale zoon, Lucien, hij speelt viool en oefent de foxtrot op saxofoon. De jongeman is natuurlijk verliefd op zijn buurmeisje Lilian.
Lilian valt echter voor de charmes van een bedrieger. Wij weten dat hij een lichtzinnige flierefluiter is, een handschriften-vervalser en een gokker. Hij blijkt zelfs een internationaal beruchte crimineel te zijn. Aan de andere kant is hij ook een charmante charmeur, een man van de wereld, een nuchtere en vrolijke opportunist.
De timide buurjongen heeft aanvankelijk weinig kans tegen hem. Op een feest komt hun rivaliteit tot uiting in een champagne drinkwedstrijd, en dan blijkt het verschil in uiterlijke schwung en allure. Toch blijkt Lucien meer mans te zijn dan op het eerste oog lijkt en hij verdedigt op een gegeven moment zijn dame met verve.
De natuurlijk vader van Lilian is een rotzak, want hij heeft een zwangere vrouw aan haar lot overgelaten. Daarna heeft hij fortuin gemaakt als plantage-eigenaar in Brazilië en keert nu als rijke maar ook erg eenzame man terug naar Parijs. Hij doorziet de bedrieger meteen en neemt zijn maatregelen, zodat de film met een happy end afgesloten kan worden
De Duitse art-director Paul Leni lijkt veel invloed te hebben gehad: de visuele stijl wordt gekenmerkt door prachtige contrastrijke schaduwen, zowel in de stadsbeelden op locatie in de straten van Parijs als in de interieurs. De film telt vele mooi uitgelichte glamour close-ups.
In een advertentie in Het Vaderland (12 juli 1928) werd actrice Lily Damita aangeprezen als “het bekoorlijke schildersmodel van den bekenden Hollandschen schilder Kees van Dongen”.
De film werd in Nederland uitgebracht door Hapfilm, de distributiefirma van Loet van Barnstein, die vernoemd was naar de drie bioscopen die in zijn bezit waren: de Haagse bioscoop, Alhambra (Arnhem) en Palace (Groningen).
Michael Curtiz maakte na Fiaker 13 nog 1 film in Europa voordat hij naar Hollywood vertrok: Der Goldene Schmetterling (1926).
Fiaker nr 13. Oostenrijk, 1926, 116 min, Nederlandse tussentitels, zw/w. Nederlandse titel: Fiacre no 13, de geschiedenis van een vondelinge. Regie: Michael Curtiz (Mihaly Kertész). Art-dirctor: Paul Leni. Met: Lili Damita (Lilian), Paul Biensfeldt (Carotin), Jack Trevor (Francois Tapin), Walter Rilla (Lucien Rebout), Carl Ebert (Henri Laridon).
Vertoningen
-
9 april 2010, Film Biennale (Amsterdam). Muzikale begeleiding door Joachim Baerenz (piano) en Pien Straesser (zang).
Literatuur:
-
http://www.filmportal.de/film/fiaker-nr-13_3e2ceaa4b2d9447099e33dc48241ca1a
-
http://anttialanenfilmdiary.blogspot.nl/2011/10/fiaker-nr-13.html
-
Fidalgo, Miguel A. (2009) Michael Curtiz: Bajo la sombra de Casablanca, Madrid: T&B Editores.
-
Higson, A. (2010) ‘Transnational developments in European cinema in the 1920s’, Transnational Cinemas 1: 1, pp. 69–82, doi: 10.1386/trac.1.1.69/1. URL: atypon-link.com/INT/doi/pdf/10.1386/trac.1.1.69/1?cookieSet=1
Overige Europese films van Michael Curtiz (Mihaly Kertész)
-
Sodom und Gomorrha (1922)
-
Der Goldene Schmetterling (1926)
Overige Hongaarse zwijgende filmregisseurs
-
Andor von Barsy
-
Paul Fejos
-
Alexander Korda: Az Aranyember (Man of Gold, 1919)
Vergelijk: de gelijknamige Italiaanse film (1917):
