Een inspirerende variatie aan wereldwijde filmliefde
De uitgave True Variety: Funding the Art of World Cinema bestaat uit een boek en een DVD en markeerde het vijftienjarig bestaan van het Hubert Bals Fonds (HBF). De uitgave werd internationaal ten doop gehouden bij de opening van het filmprogramma “From Distant Shores” in het Museum of Modern Art (New York, 2003), dat een hommage vormde aan het HBF.
Het HBF ondersteunde in vijftien jaar 370 filmprojecten uit ontwikkelingslanden met een financiële bijdrage voor scriptontwikkeling of postproductie of distributie. Het jaarbudget anno 2003 bedroeg 1,2 miljoen euro, grotendeels afkomstig van het ministerie van Buitenlandse Zaken.
HBF-directeur Sandra den Hamer: “In het allereerste begin waren onze bijdragen giften. Daar zijn we heel snel van afgestapt. Zo’n verhouding is ongezond. Als we nu financiële steun geven, dan is dat een zakelijke overeenkomst. Op liefdadigheid zit in deze sector niemand te wachten” (de Volkskrant, 8-5-2003, p. 32).
Het HBF is te kenschetsen als een succesvol fonds. In de eerste vijftien jaar was het fonds betrokken bij het tot stand komen van 200 films, die opvallend vaak bekroond werden op internationale festivals. In Nederland waren alle HBF-films te zien op het Internationale Film Festival Rotterdam (IFFR), een selectie werd vertoond in de Nederlandse filmtheaters en/of werden op de televisie vertoond (NPS-Wereldcinema) en/of werden uitgebracht als koopvideo.
Het boek richt zich op een internationaal publiek, het is een bundeling van (Engelstalige) achtergrondartikelen, aangevuld met statements en quotes van regisseurs. Op de DVD staan vijftien goedgekozen filmfragmenten, een korte film en enkele interviews. Zowel het boek als de DVD dragen op aanstekelijke wijze de geloofsovertuiging uit van het HBF en het IFFR.
Simon Field en Sandra den Hamer zeggen het nog eens kort en krachtig in hun inleiding op het boek: “As we all know, the images that bombard us (on screens large and small) are monopolized by powerful political and/or commercial forces. Against this trend, we feel that it is of crucial importance to work with those who speak with different voices, those who show us different images. This book is not made solely to mark the fifteenth anniversary of a European fund that supports filmmakers in developing countries. It is far more an opportunity to celebrate urgent, courageous and often very original and excellent filmmaking in a diversity of cultures: a true variety.”
Het boek is een getuigenis van deze verscheidenheid, het is heerlijk grasduinen in de collage van teksten. Alle bijdragen geven de lezer zin de genoemde films (opnieuw) te gaan zien. Het boek en de DVD stralen bevlogenheid uit en vormen samen een borrelende bron van inspiratie voor filmliefhebbers.
De oogst van het HBF kan het startpunt zijn van velerlei verkenningen, want er zijn vele verhalen te vertellen over geldnood, ontberingen en triomfen. Elke HBF-film is een dankbare casus. Je zou per filmtitel de context van de filmproductie van het betreffende land nader kunnen onderzoeken. Het zal blijken dat de HBF-films in de meeste gevallen grote uitzonderingen vormen, maar hoe en waarom precies? Een eerste aanzet tot reflectie op deze vragen werd jarenlang gegeven in de Rotterdam Film Course (bijvoorbeeld SUZHOU RIVER, of LEILA, of AFRICAN DREAMING).
Een andere mogelijke invalshoek voor nader onderzoek vormen de harde cijfers, te distilleren uit de jaarverslagen van het HBF: welke werkwijze hanteert het fonds, wat zijn de criteria bij de toekenning van bijdragen? Je zou ook een vergelijking kunnen maken tussen het internationale HBF en de nationale fondsen in Nederland en buurlanden: welke verschillen en overeenkomsten zijn te signaleren?
Of nog een ander interessant perspectief: je zou een antwoord kunnen zoeken op de vraag hoe de HBF-films in Nederland zijn ontvangen en een inventarisatie maken van de gepleegde reflectie in de nationale pers, of een evaluatie maken van de Nederlandse vertoningen van HBF-films. Genoeg te doen. Welke student zoekt nog een scriptieonderwerp?
